Aktualności

Ustawa z dnia 10 września 2015r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz. U. poz. 1595)

Przypominamy, że w dniu 1 stycznia 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz. U. poz. 1595), która ma na celu doprowadzenie do szerszego wykorzystania mediacji i arbitrażu w sprawach cywilnych.

Mediacje w sprawach cywilnych zostały wprowadzone w 2005 r., lecz mimo upływu czasu instytucja ta nie jest w pełni wykorzystywana, liczba ugód zawieranych w wyniku postępowania mediacyjnego nie przekracza nawet 1% spraw cywilnych rozpoznawanych przed sądami.

W  celu zwiększenia popularności polubownych metod rozwiązywania sporów ustawodawca wprowadził zmiany m.in w kodeksie postępowania cywilnego, ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, prawie o ustroju sadów powszechnych.

Realizując zamierzenie podniesienia wśród obywateli świadomości istnienia alternatywy polubownego rozwiązania sporu, wprowadzono m.in. dodatkowy warunek formalny pozwu, polegający na nałożeniu na powoda obowiązku podania w pozwie informacji, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, ewentualnie wyjaśnienia okoliczności, które stały na przeszkodzie takim próbom (art. 187 § 1 pkt. 3 k.p.c.).

Jednocześnie ustawa wprowadza możliwości obciążenia strony – niezależnie od wyniku sprawy – tymi kosztami procesu, które powstały na skutek jej niesumiennego lub oczywiście niewłaściwego postępowania, polegającego na oczywiście nieuzasadnionej odmowie poddania się mediacji (art. 103 § 2 k.p.c.).

Na sąd nałożono obowiązek nakłaniania stron do mediacji (art. 10 k.p.c.), przewidziano również możliwość skierowania stron do mediacji przez sąd na każdym etapie postępowania, także więcej niż raz w jego toku.

W art. 183⁸ § 4 k.p.c. wprowadzono nowe rozwiązanie, możliwość nakazania stronom udziału w spotkaniu informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji, przed wyznaczeniem pierwszego posiedzenia przeznaczonego na rozprawę.

Nowy art. 183⁸ § 5 k.p.c. podkreśla obowiązek sędziego do dokonania wszechstronnej analizy, na wstępnym etapie postępowania, przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania sprawy, czy sprawa ma szanse na polubowne rozwiązanie.

Art. 183⁸ § 6 k.p.c. przewiduje możliwość zastosowania sankcji za nieuzasadnione niestawiennictwo w spotkaniu informacyjnym oraz na posiedzeniu niejawnym w postaci obciążenia strony kosztami stawiennictwa strony przeciwnej.

Kolejna zmiana polega na rozszerzeniu treści art. 210 k.p.c. poprzez dodanie §2² wprowadzającego obowiązek pouczania stron przez sąd z urzędu na początku pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę o możliwości ugodowego załatwienia sporu, w szczególności w drodze mediacji.

Koszty postępowania mediacyjnego ze skierowania sądu zostały wliczone do kosztów sądowych.  Powstała również możliwość zwrotu całości opłaty sądowej w przypadku zawarcia ugody przed rozpoczęciem rozprawy, a wniosek o zatwierdzenie ugody pozasądowej mediacyjnej będzie wolny od opłaty sądowej.

Ustawa wyżej powołana wprowadza instytucje stałych mediatorów oraz koordynatorów ds. mediacji przy sądach okręgowych oraz zakreśla standardy, jakimi muszą legitymować się mediatorzy.

Wzmocniono zasadę bezstronności mediatora oraz zasadę poufności mediacji.

Zgodnie ze zmianami (art. 183⁹ § 1 k.p.c.) dopiero w sytuacji, gdy strony nie uzgodnią osoby mediatora, sąd kierując strony do mediacji, wyznaczy mediatora mającego odpowiednią wiedzę i umiejętności praktyczne w sprawach danego rodzaju.

W celu ułatwienia i przyspieszenia postępowania, w art. 183⁹ § 2 k.p.c. nadano treść, z której wynika, że po przystąpieniu stron do mediacji mediator automatycznie uzyska prawo do zapoznania się z aktami, które jednak będzie mogło zostać wyłączone ze względu na wolę stron. Nadto, zgodnie z art. 183⁹ § 3 k.p.c. sąd niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron i pełnomocników, czyli numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, o ile je posiada.

Czas mediacji zgodnie z treścią art. 183¹⁰ § 1 k.p.c. przedłużony został na okres do 3 miesięcy.

Ustawa skraca termin na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego z obecnego terminu trzech miesięcy do dwóch miesięcy (art. 1208 § 1 k.p.c.).

Pobierz tekst ustawy z dnia 10 września 2015r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz. U. poz. 1595)